Silahın Tanımı
İnsan var oluşundan bu yana beslenerek yaşamını sürdürmek, kendisinden güçlü hem
cinslerinden korunabilmek ihtiyacını duymuş; bu zorlama ile saldırı ve savunma için , kendi
gücünden başka araçlar kullanmıştır.
İnsan zekası ile birleşen teknoloji; saldırı ve savunma araçlarını geliştirmiş; bu gelişim
zamanımızda da devam etmektedir.
Soru: Yerleşmiş ve kabul edilmiş klasik tanımı ile “SİLAH: Yakın ve uzaktan, çeşitli
şekillerde kullanılarak; canlıları yaralayan veya öldüren; cansızları parçalayan veya yok eden;
kişi ile kişiye ait olanları koruyan aletlerdir.” Şeklinde tanımlanabilir.
TÜRK CEZA YASASINDA SİLAH ÇEŞİTLERİ
26.09.2004 tarih ve 5237 sayılı (Yeni) Türk Ceza Kanunu; Silah gelişimine uygun
olarak; eski yasada çeşitli zamanlarda; zamanın ihtiyaçlarına göre yapılan değişikliklere
rağmen; eksikliği hissedilen “Silah” deyimini 6. Maddesinin f. Fıkrasında açıklamıştır.
(Yeni) Türk Ceza Kanunu; “Silah’ ı”;
1.Ateşli silahlar,
2. Patlayıcı Maddeler,
3.Saldırı ve Savunmada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici, delici veya
bereleyici alet,
4. Saldırı ve Savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada
kullanılmaya elverişli diğer şeyler,
5.Yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açan nükleer,
radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeler”
Şeklinde tasnif etmiştir.
Ateşsiz Silahlar
Ateşsiz Silahlar konusu uzmanlık alanıdır. Ateşsiz silahlar tarihteki yerlerini almış
olmalarına rağmen, günümüzde de kullanılmaktadır.
Ateşsiz silahların tarihçesi ile Çakı, Sustalı Çakı, Bıçak; Kama, Hançer, Sivri Uçlu ve
Oluklu Bıçak, Süngü, Kasatura, Kılıç, Pala, Yatağan, Saldırma, Şişli Baston, Kamçı, Kırbaç,
Gürz, Şeşper, Bozdoğan, Topuz, Topuzlu Kamçı, Mızrak, Balta, Teber, Baltalı Mızrak, Çatal,
Ok, Yay, Arbelet, Balista, Mancınık
Ateşli Silahlar
Mermi adı verilen özel, şekil,ağırlık, büyüklük ve vasıftaki cisimleri, barut gazının
etkisi ile uzak mesafelere atan silahlara; Ateşli silah denir.
ATEŞLİ SİLAHLARIN ANA PARÇALARI
El silahı olara tabir edilen tabanca ve tüfeklerin ana parçaları genel olarak 7 (Yedi)
grupta toplanır.
1-Namlu, 2-Ateşleme tertibatı, 3-Kovan Atma Tertibatı, 4-Fişek Verme Tertibatı, 5-
Nişan Tertibatı, 6-Emniyet Tertibatı, 7-Çerçeve.
NAMLU:
I-NAMLU: “Mermi” veya “Saçma” ismi ile tanımlanan; özel nitelikteki cisimleri uzak
mesafelere gönderen parçadır. Genel olarak silindir şeklindedir.
YİVLİ – SETLİ NAMLULAR : “Mermi” atan namluların içinde; “ Yiv ve Set
bulunur. Yiv: Girinti , Set Çıkıntı anlamındadır. Yiv ve setin görevi; mermi çekirdeğine dönüş
kabiliyeti vermektir. Dönüş kazanan mermi çekirdeği “hava” yı ve “hedefi” delecektir.
2-KAVAL NAMLULAR : Saçma atan namluların içinde yiv ve set bulunmaz.
Namlunun içi düzdür.
3-SABİT NAMLULAR: Tabanca çerçevesine sabit haldedir. Tabancanın sökülmesi
sırasında, çerçeveden ayrılmaz. Örnek “Kırıkkale” marka tabancası.
4-HAREKETLİ NAMLULAR: Tabanca çerçevesin sabit değildir. Tabancanın
sökülmesi sırasında, çerçeveden ayrılır. Tabancaya fişek yatağının alt tarafında bulunan ve
özel olarak tasarlanmış “Namlu Kuyruğu” ile tabancaya monte edilir. Mermi çekirdeği namlu
ucundan çıkıncaya kadar hareket etmez. Baruttan tam istifade sağlamak için tasarlanmıştır.
Örnek Ceska Vizor “CZ 75” Tabanca.
5-ÇAP: Namlu içi ölçüsüdür. “Milimetre” veya “Kalibre” ile ifade edilir. Yivsiz Av
tüfeklerinde çap “Numara” ile tanımlanır.
6-FİŞEK YATAĞI: Fişek yatağı: Namlu gerisinde atışa hazır fişeğin bulunduğu
yerdir.
6a)Yarı otomatik ve tam otomatik tabancalarda fişek yatağı namlu ile bitişik imal
edilir.
Çapları namludan geniştir. Kullanılan fişek boyu kadardır.
Fişek yataklarının, şarjöre yakın bölgelerinde “Fişek Rampası” bulunur.
Hareketli namluların fişek yataklarının alt kısmında ayrıca “Namlu Kuyruğu”
bulunur.
6b)Toplu tabancalarda fişek yatağı “Top” yuvasıdır. Namlu’ dan ayrıdır.
ATEŞLEME TERTİBATI: Fişek yatağında atışa hazır durumdaki fişeğin
ateşlenmesini sağlar.
1-TETİK: Ateşleme tertibatının ilk paçasıdır.
2-ATEŞLEME İĞNESİ: Fişek kapsülüne darbe yaparak, kapsülü ve dolayısı ile
barutu ateşleyen parçadır.
a)Yarı otomatik ve tam otomatik tabancalarda uzun “Mil” şeklindedir. “İğne” ,
“Ateşleme mili” , “Ateşleme pimi” şeklinde de tanımlanmaktadır.
b)Toplu tabancalarda Ateşleme iğnesi;“Horoz” , “Çekiç” ucuna monte edilmiştir. Horoz , çekiç ile birlikte hareket eder.
3-İNTİKAL PARÇALARI: Tetik hareketini, iğneye nakleden, taşıyan ara
parçalardır.
iki tip atış imkanı vardır.
-Tek Atış Ayarı: Tabancanın, her defasında tetik çekerek tek tek
atış yapması için mandal “Tek Atış” durumuna getirilir.
-Sürekli Atış Ayarı (Tam otomatik) : Tabancanın bir defa tetiğine basılarak
şarjördeki tüm fişekleri atması için; “Sürekli Atış” ayarı seçilir.
KOVAN ATMA TERTİBATI
Patlayan fişekten kalan “Kovan” ı silah dışına taşıyan, atan sistemdir.
1-Yarı otomatik ve tam otomatik tabancalarda, İki ana parçadan oluşur.
a)TIRNAK: Tırnak kapak takımı (sürgü) üzerinde, kovar atma deliğinin arka
kenarındadır. Kendisine ait bir yayı vardır.
Fişek yatağına sürülen fişeğin; kovanının dip tablasına yakın, özel yere (yuvaya )
geçer.
“Tırnak” iki türlü görev yapar:
a.1)-Fişek yatağındaki fişeği dışarıya çıkarmak için, kapak takımının “El” ile
geriye çekilmesi sırasında “Tırnak” fişeği, fişek yatağından, çekerek geriye taşır.
a.2)Atış sonrasında barut gazı kapak takımını ve kovanı geriye doğru hareket
ettirir. Kapak takımı, kovan içinde oluşan güç ile geriye doğru gelirken “Tırnak” kovanı
kaymaması için tutar. Kovanı çekmez; sabit tutar.
b)ÇIKARICI: Çevrceve üzerindedir. Sabittir. Tırnağın aksi yönünde bulunur. Geriye
gelen fişeğin veya kovanın dip tablasına vurur; fişek veya kovanı tırnak yönünde, kovan atma
boşluğu doğru çevirerek, dışarıya atılmasına yardım eder.
2-Toplu tabancalarda: Tırnak, Çıkarıcı yoktur. “Top” un arka kısmında, fişeklerin
çıkıntılı imal edilmiş kovan dip tablasına temas eden, bu tip kısımdan fişeği veya kovanı, top
yuvarı dışına çıkaran “Çıkarıcı” vardır.
FİŞEK VERME TERTİBATI
Silahın devamlı atış yapmasını sağlayan, besleyen sistemdir.
1-HAZNE. Atış için sıra bekleyen fişeklerin bulunduğu bölümdür.
Toplu tabancalarda; TOP YUVALARI’ dır. Yarı otomatik ve tam otomatik tabancalarda; ŞARJÖR’ dür.
“Şarj” etme kelimesinden üremiştir.
Gerdel: Fişeklerin üzerine konulduğu parçadır.
Şarjör Yayı: Fişekleri namlu istikametinde kaldırır.
Şarjör kapağı: Şarjörün alt tarafını kapatır.
YERİNE GETİREN YAY (İRCA YAYI’ dır – İCRA YAYI değildir.)
NİŞAN TERTİBATI
V-NİŞAN TERTİBATI: Namlu tarafından atılan mermi’ nin veya saçmaların,
istenen noktaya ulaşmasını temin eden sistemdir.
Nişan Sistemi Arpacık ve Gez’ den oluşur.
“ARPACIK”: Namlu ucunda bulunur. Hedefe yakındır. Yarım
Daire, Dikdörtgen, Üçgen, Çubuk biçiminde olabilir. MP5 Makineli tabancalarda olduğu gibi
bir çember içersine de alınabilir.
Arpacığın üzerine çeşitli amaçlarla fosfor vb. maddeler bulunabilir.
“GEZ” : Namlu gerisindedir. Göz’ e yakındır. Arpacığın şekline uyumlu
olarak oyuk kısmı, Tam Daire, Yarım Daire, Dikdörtgen, Üçgen şeklinde yapılabilir.
VI-EMNİYET TERTİBATI: Ateşli silahların güven içinde saklanması, taşınması,
kullanılması için Emniyet sistemleri vardır. Ateşli silahların en emniyetli hali; silaha fişek
konulmamış, fişekten uzak tutulmuş halidir.Genel olarak TOPLU TABANCALARIN EMNİYETİ YOKTUR.
1-EMNİYET MANDALI: Genel olarak “Ateşleme” sistemini kilitler.
Her tabancada Çerçeve üzerinde mandal şeklinde görülür.
2-ŞARJÖR EMNİYETİ: Şarjör yerine tam oturmadığı zamanlar, fişek yatağına fişek
sürülmesi mümkün olamaz. Bu neden ile şarjörün tam olarak yerine oturması gerekir.
3-KABZE EMNİYETİ: Kabzanın avuç içine gelen sırt kısmında bulunur. Tabanca
Kabza’ sinin kavranması (sıkılması) ile Kabza içine girer. Basılı olmadığı zaman Ateşleme
tertibatındaki parçaları arasındaki irtibatı keser.
4-İĞNE EMNİYETİ: Bazı tip silahlarda, iğne yuvası içine konulan bir emniyet
türüdür. Doğrudan ateşleme iğnesini (pimini) kilitler. Tetik hareketine bağlı olarak devre dışı
kalır. Tabancanın, fişek yatağında fişek olduğu halde, horozu üzerine düşmesi, horoza
çarpılması sonucu patlamasını önlemek için tasarlanmıştır.
ÇERCEVE
Silahın ana parçalarını üzerinde toplayan kısımdır.
FİŞEK
Ateşli silahların kullandığı mühimmat FİŞEK olarak tanımlanır.
Fişek; kovan, kapsül, barut ve mermi çekirdeğinden veya saçmadan oluşur.
BARUT: Mermi çekirdeğini veya saçmaları ileriye götüren gücü sağlar.
KAPSÜL: Barut’ u ateşleyen , küçük tip patlayıcıdır.
KOVAN: Fişeğin, barutunu, kapsülünü, mermisini (veya
saçmasını) toplayan ana parçadır.
TOPLU TABANCA ATEŞLEME TERTİBATLARI:
Toplu tabancalarda ateşleme tertibatları iki türlüdür.
TEK HAREKETLİ (SİNGLE ACTİON) :
Tek hareketli ateşleme tertibatına sahip toplu tabancalarda fişeğin ateşlenmesi için
horozun elle kurulması ve horoz kurulduktan sonra tetiğe baskı yapılması gerekir.
ÇİFT HAREKETLİ (DOUBLE ACTİON)
Çift hareketli sisteme sahip toplu tabancalarda tetik üzerine yapılan baskı ile horoz
kurulu duruma gelir. (Birinci hareket) ve tetiğe yapılan baskı sonucu horoz kurulu durumdan
kurtulur ve fişeğe doğru düşer. (İkinci hareket)
TABANCANIN ANA PARÇALARI:
Tabancanın ana parçaları:
1-KAPAK TAKIMI (SÜRGÜ):
Kapak takımı veya sürgü olarak tanımlanan bu parça; fişeğin her patlamasında
hareket eder. Namluyu kapattığı için kapak takımı veya hareket edip ileri-geri gidip geldiği
için de sürgü olarak tanımlanır.
TIRNAK: Kapak takımının sağ tarafında, kovan atma boşluğunun horoz yönünde
bulunur.
Tırnağın görevi,Atış sonrasında patlayan fişeğe ait kovanın,Atıştan vazgeçildiğinde fişek yatağından çıkarılan fişeğin, dışarıya atılmasında yardımcı olmaktır.
FİŞEK YATAĞI : Namlu arkasında namluya bitişik olarak imal edilmiş olan
ve içinde yiv ve set bulunmayan FİŞEK YATAĞI vardır.
YERİNE GETİREN YAY (İRCA YAYI)
Namlunun üzerine geçmiş olan spiral yayın görevi, atış sırasında geriye gelen
kapak takımını sıkıştırarak ileriye doğru götürmektir.Bu nedenle yayın ismi YERİNE
GETİREN veya eski bir tabirle “İRCA” yayıdır.
GERDEL : Üzerinde fişeklerin bulunduğu hareketli parçadır. Genelde “U”
şeklinde gövdenin ve şarjör dudaklarının şekline göre yapılmıştır.
GENEL KOLLUK
Ülke genelinde iç güvenliği sağlamak ve kamu düzenini korumakla yükümlü silahlı birer kuvvet olan; polis, jandarma ve sahil güvenlikten oluşur. Polis; belediye sınırları içerisinde, jandarma; belediye sınırları dışında kalan ve henüz polis teşkilatı olmayan yerlerde, sahil güvenlik; deniz, liman ve karasularımızda kamu düzeninin sağlanması ve korunması konusunda görevli ve yetkilidir.
1. Polis : Emniyet hizmetleri sınıfına mensup olan silahlı, üniformalı veya sivil olarak görev yapan her rütbedeki personeldir.
Polis teşkilatı Emniyet Genel Müdürlüğü’dür ve İçişleri Bakanlığına bağlıdır.
Polisin görev ve yetkileri, 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu ile belirlenmiştir.
2. Jandarma : Türkiye Cumhuriyeti Jandarması, emniyet ve asayiş ile kamu düzeninin korunmasını sağlayan ve diğer kanun ve nizamların verdiği görevleri yerine getiren silahlı, askeri bir güvenlik ve kolluk kuvvetidir.
Jandarma Genel Komutanlığı; Silahlı Kuvvetlerle ilgili görevleri, eğitim ve öğrenim bakımından Genelkurmay Başkanlığına, emniyet ve asayiş işleriyle diğer görev ve hizmetlerin ifası yönünden İçişleri Bakanlığına bağlıdır.
Jandarmanın görev ve yetkileri, 2803 Sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunla düzenlenmiştir.
3. Sahil Güvenlik : Bütün sahillerimiz, karasularımız ve iç sularımızda; liman ve körfezlerimizin korunması, güvenliğinin sağlanması, deniz yoluyla yapılan kaçakçılığın önlenmesi, izlenmesi ve suçlular hakkında gerekli işlemlerin yapılması amacıyla kurulmuş silahlı bir güvenlik kuvvetidir.
Sahil Güvenlik Komutanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri kadro ve kuruluşu içerisinde olup barışta, görev ve hizmet yönünden İçişleri Bakanlığına bağlıdır. Olağanüstü durumlarda Genelkurmay Başkanının isteği üzerine, bir kısmı yada tümü ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığı harekât komutasına veya emrine, savaş halinde tümü ile doğrudan doğruya Deniz Kuvvetleri Komutanlığı emrine girer.
Görev ve yetkileri 2692 Sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu ile düzenlenmiştir.
YARDIMCI KOLLUK
Asıl kolluk görevlilerinin bulunmadığı zaman bizzat görevli olan ve asıl kolluk görevlilerinin görev ve yetkilerini kullanan kişilerdir.
* Çarşı ve mahalle bekçileri
* Kolluk yetkisi kullanan gemi kaptanları
* Türkiye Elektrik Kurumu Tesislerini koruma görevlileri
* Devlet Demiryolları İşletmesi
ÖZEL KOLLUK
Genel kolluk dışında kalan ve ancak belirli bazı kolluk görevleri için özel yasalarına göre kurulup belirli görev ve yetkilerle donatılan kolluktur.
* Çiftçi malları koruma kolluğu
* Köy korucuları ve köy bekçileri
* Kır bekçileri
* Orman kolluğu
* Gümrük ve tekel zabıtası
* Ordu kolluğu
* Belediye kolluğu
Özel güvenlik ise sivil kolluk olarak tanımlanabilir.
GENEL KOLLUĞUN GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI
Kamu düzeninin sağlanması ve korunması kapsamında genel kolluk kuvvetlerine tanınan görev ve yetkiler içerik olarak aynı, görev alanları farklıdır. Belediye sınırları içinde polis, belediye sınırları dışında jandarma, sahil kesiminde ise sahil güvenlik, emniyet ve asayişi sağlama ve kamu düzenini koruma amacıyla görev yaparlar.
– Durdurma, kimlik sorma ve kimlik tespit etme yetkisi
– Parmak izi ve fotoğraflar alma yetkisi
– Arama yetkisi
– Yakalama ve gözaltında tutma yetkisi
– Zor kullanma yetkisi
– Silah kullanma yetkisi
– El koyma yetkisi
– Adli görev ve yetkileri
– Zorla getirme ve ifade alma yetkisi
– Trafik hizmetleri ilişkin görev ve yetkileri
– İstihbarat toplama ve dinleme
– Engel olma, yasaklama (önleme) yetkisi
– Belirli yerlere girme yetkisi
SORUMLULUK ALANI
1. Polisin Görev ve Sorumluluk Alanı : Polisin görev ve sorumluluk alanı; il ve ilçe belediye sınırları dahilidir.
2. Jandarmanın Görev ve Sorumluluk Alanı : Jandarmanın genel olarak görev ve sorumluluk alanı; polis görev sahası dışı olup bu alanlar, il ve ilçe belediye sınırları dışında kalan veya polis teşkilatı bulunmayan yerlerdir.
3. Jandarma ve Polisin Sorumluluk Alanının Belirlenmesi : Jandarma ve polisin sorumluluk alanları; mülki amir yada yetkili kılacağı görevlinin başkanlığında Jandarma, Emniyet ve belediye temsilcilerinin katılacağı bir komisyon tarafından belirlenir ve bir protokolle gösterilir. Oybirliği ile alınan kararlar kesindir.
Oybirliği sağlanamayan durumlarda; bucak ve ilçelere ilişkin sorumluluk alanları konusundaki itirazları vali; kesin olarak çözümler. Bu konudaki kararlar, düzenlenecek protokole esas alınır.
ÖZEL GÜVENLİK
Özel Güvenlik Görevlisi : Kanun kapsamında özel koruma ve güvenlik hizmetlerini yerine getirmek amacıyla istihdam edilen kişileri ifade eder.
ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİLERİNİN YETKİLERİ
5188 Sayılı Kanunun 7. maddesinde sayılmıştır.
1. Koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini detektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
2. Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini detektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
3. 1412 Sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü kanununun 127. maddesine göre yakalama ve yakalama nedeniyle orantılı arama.
4. Görev alanında, haklarında yakalama tutuklama veya mahkûmiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama.
5. Yangın, deprem gibi tabii afet durumlarında ve imdat istenmesi halinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme.
6. Hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini detektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
7. Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla, aramalar sırasında suç teşkil eden veya delil olabilecek ya da suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma.8. Terk edilmiş ve bulunmuş eşyayı emanete alma.
9. Kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalama.
10. Olay yerini ve delilleri koruma, bu amaçla Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 157. maddesine göre yakalama.
9. Türk Medeni Kanununun 981. maddesine, Borçlar Kanununun 52. maddesine, Türk Ceza Kanununun 49. maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerine göre zor kullanma.
GÖREV VE SORUMLULUK ALANI
Özel güvenliğin görev alanı, esasen genel kolluğun sorumluluğunda bulunan ve komisyon tarafından sınırları belirlenmiş alandır. Özel güvenlik görevlileri Kanunun 7. maddesinde sayılan yetkilerini, sadece görevli oldukları sürede ve görev alanlarında kullanabilirler.
Özel güvenlik görevlilerinin; silahlı görev yapabileceği koruma hizmetleri, bulundurabilecekleri silahların özellikleri ve miktarları özel güvenlik komisyonu tarafından belirlenir. Özel güvenlik görevlileri, silahlarını görev alanı dışına çıkaramazlar. Ancak zorunlu hallerde, görev alanı, komisyon kararıyla genişletebilir. Ayrıca güzergâh ifade eden durumlarda, güzergâh boyu, görev alanı sayılır.
Kamuya açık yerler : Belli koşullara uymak suretiyle herkesin girebileceği yerlerdir.
Kamuya ait yerler : Sokak, cadde, parklarla akarsu, göl, deniz kıyıları ve benzeri yerlerdir
ÖZEL GÜVENLİĞİN DENETİMİ
1. Denetim :
“Bakanlık ve valilikler, Kanun ve bu Yönetmelik hükümlerinin yerine getirilip getirilmediğini, yasak uygulama ve davranışların bulunup bulunmadığını ve amaç dışında faaliyet gösterilip gösterilmediğini tespit etmek amacıyla, özel güvenlik şirketlerini, özel güvenlik birimlerini ve özel eğitim kurumlarını her zaman denetleyebilir.”
2. Denetimin Kapsamı :
1. Faaliyet izni ve personelin çalışma izinlerinin geçerli olup olmadığı,
2. Özel güvenlik görevlileri için mali sorumluluk sigortasının yaptırılıp yaptırılmadığı,
3. Üçüncü kişilere verilen koruma ve güvenlik hizmetlerine ilişkin sözleşmelerin usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediği ve bu sözleşmelerin valiliğe bildirilip bildirilmediği,
4. Görev alanına uyulup uyulmadığı,
5. Silah ve teçhizatın ruhsatlı olup olmadığı ve bunların usulüne uygun korunup korunmadığı, kayıt ve defterlerin usulüne uygun tutulup tutulmadığı,
6. Eğitim hizmetlerinin yönetmelik hükümlerine uygun yürütülüp yürütülmediği,
7. Kanun ve Yönetmeliğin diğer hükümlerinin uygulanıp uygulanmadığı ve amaç dışında faaliyet gösterilip gösterilmediği incelenir.
Genel kolluk faaliyetleri; kamu düzenini, toplumun güvenliğini, dirlik ve esenliğini, genel ahlâkını ve sağlığını korumaya yönelik tedbirleri alırken, gerektiğinde kanunların verdiği yetkiyle kişilerin ve toplulukların temel hak ve hürriyetlerini sınırlayabilen bir kamu hizmetidir.
Kamu Hizmetinin Özellikleri :
Süreklilik ve düzenlilik : İhtiyaç doğrultusunda sürekli, yani kesintisiz ve düzenli olarak yürütülmesi kamu hizmetinin en önemli özelliklerindendir.
Tarafsızlık ve eşitlik : İdarenin, kamu hizmetini yürütürken objektif davranması, vatandaşlar arasında herhangi bir biçimde ayrım yapmadan eşit hizmet sağlamakla yükümlü olmasıdır.
Değişkenlik : Kamu hizmetlerinin değişen toplumsal ihtiyaçlar ve teknolojik gelişmelere uyum sağlayacak şekilde düzenlenmesidir.
Bedelsizlik : Kamu hizmetlerinin bedelsiz sunulması, katkı payı şeklinde bir bedel alınması gerekiyorsa bu hizmetten yararlananların ödeme gücünü aşmayacak şekilde olmasıdır.
Korumakla sorumlu oldukları alanda, özel güvenlik görevlileri ;
* Can ve mal güvenliğini ve kamu düzenini sağlar, suç işlenmesini önler, taşınması veya bulundurulması yasaklanmış her türlü maddeyi tespit amacıyla elektronik cihazlarla üst araması yapabilir, yangın, deprem ve sel gibi afetlerde arama-kurtarma görevlilerine yardımcı olur, bir suçla karşılaştığında suça el koyar, suçun devamını önler, sanığı tespit eder ve yakalar. Olay yerini ve suç delillerini korur ve yetkili genel kolluğa teslim eder.
* Spor müsabakaları, sahne gösterileri, düğün ve cenaze törenleri, konserler, toplantılar ve toplu ulaşım tesislerinde (havaalanı, liman, gar) kimlik sorabilir.
* Özel güvenlik görevlileri gece görevlerinde, spor müsabakalarında, konser ve sahne gösterilerinde üniformalarının üzerine, arkasında ışığı yansıtan “ÖZEL GÜVENLİK” ibaresi yazılı yelek giyerler.
* Özel güvenlik görevlilerinin; görev alanı ve süresi dışında suçla karşılaştıklarında, yetkileri herhangi bir vatandaştan fazla değildir.
Özel güvenlik personeli ;
Parmak izi ve fotoğraf alamaz.
Teknik takip ve dinleme yapamaz.
Özel hayata müdahale edemez.
Suç soruşturamaz, delil inceleyemez.
Elle arama yapamaz.
Kimlik tespit edemez.
İfade alamaz.
Tutuklama yapamaz.
Özel güvenlik görevlilerinin üniforma ve üniformayı tamamlayan diğer unsurları; TSK ve genel kolluk kuvvetleri ile kanunlarla kurulan özel kolluk kuvvetlerinde kullanılan renk, biçim ve motifte olamaz.
Özel güvenliğin üniformalı çalıştırılmasının amacı, görev yaptığı alanda “farkındalık” yaratmak, o yerin korunduğunu göstermektir.
5188 Sayılı Kanunda özel güvenlik görevlilerinin genel kolluk emrine girmesini gerektiren şartlar oluştuğunda; özel güvenlik görevlileri genel kolluk mensuplarının, hizmete ilişkin, hukuka uygun ve konusu suç teşkil etmeyen, yani kanuna uygun emirlerini yerine getirmek zorundadır.
Komisyon tarafından, görev alanı olarak tanımlanmış bölgede güvenliğin, özel güvenlik tarafından sağlanması, genel kolluğun o alandaki yetkilerini kısıtlamaz, emniyet ve asayişle ilgili konularda asıl yetki genel kolluktadır.
Uyuşturucu maddeler; merkezi sinir sistemi üzerinde yaptıkları etkilere göre üçe, üretim kaynaklarına göre ikiye ayrılırlar.
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİNİ YAVAŞLATANLAR
Tabi uyuşturucular (afyon, morfin, eroin, kodein)
Sentetik uyuşturucular (depresantlar, trankilizanlar, , halüsinojenler)
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİNİ UYARANLAR
Tabi uyuşturucular (kokain, crack)
Sentetik uyuşturucular(Ecstasy, captagon)
DUYULARIN BOZULMASINA SEBEP OLANLAR (HALÜSİNOJENLER)
Tabi uyuşturucular (esrar, marihuana)
Sentetik uyuşturucular (LSD)
İnhalasyon : Buğu, gaz veya ufak damlacıklar halindeki sıvıların solunmasıdır.
Türkiye’de, Sağlık Bakanlığınca; sentetik uyarıcılar için KIRMIZI, uyuşturucular için YEŞİL reçete sistemi uygulanmaktadır.
Uyuşturucu ile mücadelede görevli dört ana kurum vardır. Bunlar; İçişleri, Sağlık, Tarım ve Köyişleri Bakanlıkları ile Gümrük Müsteşarlığıdır.
UYUŞTURUCU İLE İLGİLİ BAZI TANIMLAR
* Merkezi sinir sistemini etkilemesi,
* Fiziki yada psikolojik bağımlılık oluşturması,
* Sağlık ve sosyal bakımdan zarar oluşturması,
* Kanunların bulundurulmasını, kullanılmasını ve satışını yasaklaması gerekir.
SUİKASTLARIN TEMEL NEDENLERİ
Siyasi nedenler, Ekonomik nedenler, Psikolojik nedenler, Kişisel nedenler, Dini ve sosyal inançlar, Terör
KORUMA ÇEŞİTLERİ
Özel koruma; önemli kişiyi konutta, işyerinde, gezide vb. yerlerde koruma şeklidir.
Yakın koruma; önemli kişiyi konutu dışında koruma şeklidir.
Konut ve işyeri koruma; önemli kişiyi konutunda ve işyerinde koruma şeklidir.
Konut koruma; önemli kişinin konutunda sağlanan koruma şeklidir.
İşyeri koruma; önemli kişinin işyerinde sağlanan koruma şeklidir.
Çağrı üzerine koruma; önemli kişinin çağrısı üzerine koruma görevlendirilmesidir.
YAYA KORUMA TEKNİKLERİ
Bir Kişiyle Koruma : Bu bir refakat korumasıdır. 360 derecelik koruma sağlanmalıdır.
İki Kişiyle Koruma : Her görevli 180 derecelik koruma sağlar, öndeki görevli öncü görevi de görür.
Üç Kişiyle Koruma : Her görevli 120 derecelik koruma sağlar. Genellikle yoğun alanlarda kullanılır.
Dört Kişiyle Koruma : Koruma amiri dikkatini VİP’e yöneltir. Diğer korumalar 120 derecelik koruma sağlar.
Beş Kişiyle Koruma : Koruma amiri dikkatini VİP’e yöneltir. Diğer korumaların her biri 90 derecelik koruma sağlar.
Altı Kişiyle Koruma : Koruma amiri dikkatini VİP’e yöneltir. Diğer korumaların her biri 72 derecelik koruma sağlar.
TERÖRİST SALDIRININ SAFHALARI : Terörist saldırının beş safhası vardır. Sırasıyla :
Hedef seçme, Bilgi toplama, Plan, Saldırı, Kaçış
KORUMANIN AŞAMALARI
Tehlikeden zarar görmeden geçmek,
Tehlike ile karşı karşıya kalındığında tehlikeyi bertaraf etmek,
Saldırı başlamışsa, bu saldırıyı ortadan kaldırarak önemli kişiyi kurtarmak,
Önemli kişiyi her şekilde korumak, saldırganı etkisiz hale getirmektir.
TEMEL KORUMA PRENSİPLERİ
Günümüzde tam koruma mümkün değildir.
Önemli kişiyi korumak ve tehlike anında kaçırmak asıl amaçtır.
Kaçış istikameti ve güvenli yer önceden tespit edilmelidir.
Koruma hizmeti önemli kişiye göre yapılmalıdır.
Koruma hizmeti önemli kişiyi engellememelidir.
Önemli kişi koruma esaslarını bilmelidir.
Korumalar önemli kişinin hayat tarzına uygun olmalıdır.
Koruma planı ve araç-gereç hazır tutulmalıdır.
Koruma sürekli (24 saat) olmalıdır.
Giriş-çıkış saatleri rutin olmamalıdır.
Ekip birbiriyle uyumlu olmalıdır.
Koruma personeli sadece koruma hizmeti yapmalıdır.
Saldırıya açık noktalara dikkat edilmelidir.
Haberleşme anlaşılır olmalı ve kod kullanılmalıdır.
YAKIN KORUMA PERSONELİ
Koruma amiri, Ekip amiri, Koruma görevlileri, Sürücüler
KORUMA ÇEMBERLERİ
Dış Çember: Hakim yere yerleştirilmiş keskin nişancılar, yaklaşma istikametlerini kapatan ve güzergâh üzerindeki kritik yerleri emniyete alan ve kontrol eden birimden oluşur.
Orta Çember: Savunma hattıdır. Yerel kolluk veya sabit özel güvenlik personelinden oluşur.
İç Çember : Korunan kişinin en yakınında, yakın koruma personeli tarafından oluşturulan en güvenli ve en önemli halkadır. Korunan kişinin izin verdiği yakınları ve güvenlik kontrolünden geçmiş kişiler girebilir.
BOĞMA (BOĞUM) NOKTASI : Korunan kişinin bir yerden, bir yere giderken geçmek zorunda olduğu, alternatifi olmayan noktadır. Boğma noktaları, hız yapmaya müsait olmamaları nedeniyle saldırıların gerçekleşmesi için en uygun noktalardır. Korunan kişilere saldırılar en çok buralarda gerçekleştirilmektedir.
BOĞMA NOKTALARI
Trafiğin yoğun olduğu yerler, Yol çalışmaları, Kırsal ve ıssız alanlar, Trafik lambalarının bulunduğu yerler, Kavşaklar, Yüksek binalar ve köprüler, Tüneller, hemzemin, alt-üst geçitler, Araçların manevra yapmasına imkan vermeyecek darlıktaki yollar, Araçtan iniş-biniş noktaları
VİP’İN GÜZERGÂHI ÜZERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR :
Mevsime yada bölgeye göre uygunsuz giyinmiş kişiler
Okunamayacak şekilde silinmiş yada değiştirildiği bariz plakalı araçlar
Arıza yapmış araçlar
Yol üzerinde yapılan yol çalışmaları
KONVOYU OLUŞTURAN ARAÇLAR
Öncü İstihbarat Aracı
Eskort Aracı (Kılavuz Araç)
Öncü Koruma Aracı
Makam Aracı
Karşı Müdahale Ekip Aracı
Ambulans
Motosikletler
Konuk Heyet Aracı
Basın Aracı
Artçı Araç (Takip Aracı )
MAKAM ARACINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Motoru güçlü ve hızlı olmalı
Zırhlı olmalı
4×4 çeker olmalı
Dört kapılı ve iniş-biniş tutma yerleri olmalı
Çarpışmalara karşı dayanıklı olmalı
Ülkenin hava ve yol şartlarına uygun olmalı
DOĞUŞTAN GELEN DAVRANIŞLAR : Öğrenme ürünü olmayan davranışlardır. Canlının yaşamını sürdürmesini ve neslini devam ettirmesini sağlar.
Refleks : Canlılarda dışarıdan gelen etkilere verilen ani ve değişmez tepkilere denir. Refleks hareketleri beyne ulaşmadan, omurilik tarafından yönetildiği için hızlıdır. Sinir sistemine sahip tüm canlılarda refleks davranışı vardır. Bilinç dışı gerçekleşir, kalıtsal ve türe özgüdür.
İçgüdüsel davranış : Belli bir içgüdü davranışı, bir seri faaliyeti içine alır. İçgüdü şeklindeki davranışlarda bir organizma belli bir uyarıya karşı daima aynı şekilde tepki gösterir.
SONRADAN KAZANILAN DAVRANIŞLAR : Öğrenme veya etkileşim yoluyla kazanılan bilgi, beceri ve tutumlardır.
Bilgi: Öğrenilen bir konunun teorik olarak bilinmesidir.
Beceri: Vücudun teorik bilgiyi uygulaması, tekrarlayarak otomatik hale getirmesidir.
Tutum : İnançlar, duygular, alışkanlıklar gibi nedenlerle oluşan davranışların tutarlı hale gelmesidir.
KÜLTÜRÜN ÖZELLİKLERİ
Biyolojik varlığın bir sonucu olmaması,
Doğuştan getirilmemesi,
Diğer bireylerle ilişki ve etkileşim sonucunda öğrenilmesi,
Nesilden nesile aktarılmasıdır.
GRUP OLMANIN KOŞULLARI
Grubu oluşturan insanlar uzun süreli ilişki içinde bulunmalıdır.
Mensupları; grubu grup olarak, kendilerini de o grubun üyesi olarak görmelidir.
Grup kendi normlarını, üyelerinin rollerini ve nasıl davranacaklarını belirleyen kuralları koymalıdır.
Ortak amaçlar geliştirilmelidir.
Belirli karşılıklı rollere, statülere, değerlere ve inançlara sahip olmalıdır.
Grup üyeleri, özelliklerinin farkında olarak karşılıklı ilişki içinde bulunmalıdırlar.
KALABALIĞIN ÖZELLİKLERİ
Belirli ve dar alanda yer alır.
Aralarında iş bölümü yoktur.
Birbirlerini tanımazlar, ilişkileri en alt düzeydedir.
Ortak yönleri, sadece gelip geçici heyecan paylaşmalarıdır.
Birbirlerine şuursuzca uyum gösterirler.
Tedirgin ve duygusaldırlar.
Kalabalığın gücünü, kendi güçleri olarak hissedebilirler.
KALABALIK ÇEŞİTLERİ
OLAYLARIN HAZIRLIK SAFHASI
Önderlik—- Kabarma ve horozlanma devresi—– Topluluğun büyümesi——- Fikrî hazırlık devresi
Çabuklaştırıcı olay—— Kontrolden çıkmış zorbalık safhası——— Zorbalık hareketlerinin yayılması
OLAYLARI BAŞLATMA USULLERİ
Yaygın propaganda yapmak, Konuşma yapmak, Heyecanı artırmak, Eyleme geçiş,
EYLEM TAKTİKLERİ
Olay yaratarak dikkatleri başka noktaya çekme
Dağılıyor görünerek tekrar toplanma
Büyük bayrakla, flamayla yürüyüş ve marş söyleme
Topluluğun etrafına yaşlı, kadın, çocuk ve gazilerin dizilmesi
Topluluğun güvenlik güçlerini kuşatması
EYLEM BİÇİMLERİ
Hakaret (Aşağılama, tahkir)
Yazılı ve sözlü gereçlerle tahrik
Bazı maddelerin atılması
El silahları kullanılması
Ateşli silahlar ve patlayıcı maddeler atılması
Eşya tahribi ve yağma
TOPLUMSAL OLAYLARDA GENEL İLKELER
Organizatörlerle diyalog kurma
İkna edici ve inandırıcı olma
İnisiyatif kullanma
Caydırıcılık
Provokasyona gelmeme
Profesyonel olma
Tarafsız olma
PROFESYONEL İMAJIN UNSURLARI
Üniforma, Görünüm, Duruş, Profesyonel tavırdır.
GÖREVLİNİN TAVIR VE DAVRANIŞI : Bir görevlinin tavrı, davranışları ve görüntüsü, durumu kontrol etme yeteneğini doğrudan etkiler. Tavır ve davranışları etkileyen unsurlar;
Zindelik, Düzenlilik, Tetikte olma, Farkında olma, Kontrolü almaya hazır olma, Otoriter resmi varlığıdır.
Tepkisel Bölge ; görüşülen kişi ve görevli arasında, görevlinin ikinci bir hamlesine tepki verebilmesi için yeterli zaman veren, yaklaşık iki metrenin üzerinde olan tampon bölgedir.
Tehlike Bölgesi ; Tepkisel bölge içindeki kişinin görevliye uzanabileceği veya fiziksel olarak dokunabileceği, iki metreden az olan bölgedir.
COP ÇEKME POZİSYONLARI
Rahat pozisyon Hazır pozisyon
COP İLE SUÇLU TAŞIMA TEKNİKLERİ
Copun saldırganın bacak arasından geçirilerek götürülmesi tekniği,
Götürme tutuşu,
Çaprazlama boğma tutuşu,
Copun kelepçe yerine kullanılması.
COPLA VURUŞ TEKNİKLERİ
Tam ileri doğru dürtme hamlesi
Açılı hamle
Tam ileri vuruş
Değişik vuruş
Yan hamle
Direkt darbe
COPLA BLOK TEKNİKLERİ
Üst seviyede blok, Orta seviyede blok, Alt seviyede blok
Organize/Organize Olmayan Aktif/Pasif Kalabalık
Örnekler ;
Sinemaya film izlemek için gelenler ;ü organize – pasif
Pazar yerindeki kalabalık ;ü organize olmayan – pasif
Bir gösteri yürüyüşünde etrafa zarar veren, taşkınlık yapan kalabalık ;ü organize – aktif
Tecavüzcü yada kapkaççıyı linç etmeye kalkışan kalabalık ;ü organize olmayan – aktif
GÖZ YAŞARTICI GAZLARIN YAYILMA YOLLARI
GÖZ YAŞARTICI GAZLARIN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
Göz yaşarması ve göz kapaklarının kontrolsüz olarak kasılması nedeniyle görememe,
Göz, burun, boğaz ve cilt yüzeyinde yanma, iğne batar gibi acı,
Ağız ve burun salgısında artış,
Nefes darlığı, sürekli öksürme ihtiyacı,
Geçici denge kaybı, mide bulanması ve kusma oluşur.
Gazın yoğunluğuna ve maruz kalma süresine göre oluşan bu etkiler, 10-20 dakika içerisinde geçer.
GÖZ YAŞARTICI GAZLARA KARŞI İLK YARDIM
Gazlı ortamdan uzaklaşılmalı, temiz havaya çıkılmalıdır.
Gözler rüzgâra karşı açık tutulmalı, varsa kontak lensler çıkartılmalıdır.
Göz kapakları mümkün olduğu kadar açılıp kapatılmalıdır.
Burun temizlenip normal nefes almaya gayret edilmelidir.
Vücutta kimyasal maddenin bulaştığı yerler, bol su ile ovuşturulmadan yıkanmalı,
Kimyasal maddenin temas ettiği vücut bölgelerine kesinlikle kolonya, krem, losyon vb. sürülmemelidir
Kapalı Alanların Gazlardan Temizlenmesi : Kapalı alanların yüzeylerini gazlardan tam olarak temizleyebilmek için temizleme suyunun içine %5 oranında çamaşır sodası(sodyum karbonat) karıştırılmalıdır.
Göz Yaşartıcı Mühimmatları Saklama Koşulları : Göz yaşartıcı mühimmatların özelliklerini kaybetmemeleri için ortalama olarak 21 derece sıcaklıkta % 70 rutubet ortamında saklanması gerekir.
TOPLUM PSİKOLOJİSİNİN ÖZELLİKLERİ
İrade zayıflığı, Duygusallık, Telkin, Özenti, Taklit, Yayılma, Tesir altında kalma, Anonim (isimsizlik).
TOPLU DÜZENLER
Yol veya belirli bir alanı kapatma, Bir bina veya şahsı koruma, Topluluğu geriye itmek, belirli bir bölgeden çıkarma, İki grubu birbirinden ayırma, Her yönden gelebilecek tehditlere karşı tedbir almada kullanılır.
Bir şahsı koruma, Kıymetli bir malzemeyi koruma, Korunan kişi veya aracını kalabalık içerisinden geçirme, 360 derecelik koruma gerektiren hallerde kullanılır.
Topluluk veya kalabalığı bölmek ve yanlara doğru dağıtma, Topluluk veya kalabalık içerisindeki lider suçluları yakalayıp tahliye etme, Topluluk veya kalabalık içerisinde yol veya koridor açma, Korunan kişi veya aracını kalabalık içerisinden geçirmek gerektiğinde kullanılır.
DAVRANIŞ : İnsanların veya hayvanların gözlenebilen, kaydedilebilen veya ölçülebilen hareketlerine denir. Davranışları; uyarıcılar ve tepkiler oluşturur.
PROPAGANDA : Herhangi bir düşünceyi savunanların çıkar ve görüşlerine uygun düşecek biçimde, kendi yandaşlarını çoğaltmak amacıyla diğer insanların tutum ve davranışlarını değiştirmeye yönelik etkinliklerin örgütlü olarak yapılmasıdır.
PANİK : Topluluğu kaplayan ani dehşet duygusu ve mantığın geçici olarak kaybı sonucu, insanlarda emin bir yere ulaşabilmek için dayanılmaz bir korku ve heyecanın etkisi ile meydana çıkan kontrolsüz hareketlerdir.
GÖZ YAŞARTICI GAZLARLA İLGİLİ TANIMLAR
METAL DETEKTÖRLER
Metalle karşılaştıklarında sesli veya ışıklı uyarı sinyali veren, metale duyarlı cihazlardır. İki tipi mevcuttur.
El Tipi Metal Detektörlerin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
* Cihaz çalışır durumda ve aranacak kişinin üzerinden yaklaşık 5 cm (2,5 – 7,5 cm) mesafeden gezdirilerek arama yapılmalıdır.
* Arama sırasında detektör tüm vücudu tarayacak şekilde gezdirilmelidir.
* Cihaz arama esnasında hareket halinde olmalıdır.
* Tespit ettiği metalin büyüklüğüne göre cihazın ses-ışık uyarısının şiddeti de artar.
* Kullanım sırasında şarjının dolu olması gerekir.
* Kontrol edilen kişi bayan ve etek giyinmişse kontrol, bayan görevli tarafından etek üzerinden yapılmalıdır.
* Fiziki kontrol, herkesin göremeyeceği ayrı bir odada yapılmalı ve ikinci bir şahıs da bulunmalıdır.
* Özürlü kişilerin kontrolünde incitici davranışlardan kaçınılmalıdır.
Kişilerin üzerinde suç unsuru eşya bulunursa alınarak tutanakla tespit edilmelidir.
El Detektörleri ;
Kullanma talimatına uygun kullanılmalı,
Islak zemine bırakılmamalı,
Metal zemine bırakılmamalı,
İnsanın baş kısmına tutulmamalı,
Başka amaçlarla kullanılmamalı,
Kapalı durumda iken şarj edilmelidir.
Aşırı hava akımından, sıcak – soğuk ve nemden etkilenerek yanlış alarm verdiğinden hassasiyet ayarları bu faktörler dikkate alınarak yapılmalıdır.
Fiziki konum olarak yakınında bulunan metal maddelere duyarlılık göstermesi nedeniyle kapı tipi metal detektörler monte edilirken; hareketli metallerle aralarında en az 1 metre, yan yana birden fazla detektör çalıştırılması gerekiyorsa aralarındaki en az 50 cm. mesafe olması sağlanmalıdır.
Kapı Tipi Metal Detektörlerin Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar :
Cihazın çalışıp çalışmadığı kontrol edilmeli ve kontrol edilecek kişiler, önce üzerlerinde metal maddeleri çıkarmaları hususunda uyarılmalıdır.
Cihaz metalle karşılaştığında sesli veya ışıklı uyarır. Kontrol eden görevli uyarı kaynağını bulmak zorundadır. Özel güvenlik görevlileri elle arama yapamayacağı için alarmın kaynağını nokta olarak tespit ederken el detektörü kullanmalıdır.
Kişiler detektöre 1 metre mesafede bekletilerek cihaz hazır olmadan ikinci bir kişinin geçişine müsaade edilmemeli, görevliler de 1 metre mesafede durmalıdır.
Cihaza temas halinde yanlış alarm verdiğinden sürtünmeden geçilmelidir.
Metal detektörden geçen kişilerin el bagajları X-ray cihazıyla kontrol edilmelidir.
Detektörlerden geçmek istemeyen hamile bayanlar ve kalp rahatsızlığı olanlar geçmeye zorlanmamalıdır.
X-RAY CİHAZI
Bagajı açmadan, içerisinde tehlikeli madde olup olmadığını bagajın üzerinden X ışını geçirerek ekranda görevli tarafından izlenmesini sağlayan ve düşük radyasyonla çalışan cihazlardır.
X-Ray Cihazı : Üç ana üniteden oluşur. Bunlar;
X ışını ünitesi : X ışınlarının gönderildiği, algılandığı ve eşyaların konulduğu taşıyıcı bandın bulunduğu ünite
Ekran : Aygıttan gecen eşyaların içinin görüldüğü yer
Kontrol paneli : Aygıtı kontrol eden düğmelerin yer aldığı kısım
X-Ray Cihazları ile Çalışırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar :
* Kontrol edilecek paket ve bavullar, taşıma bandına aralarında en az 50 cm. ve geniş yüzeyleri banda paralel olacak şekilde konulmalıdır.
* Görüntü yorumlanmakta zorluk çekilirse bagajın pozisyonu değiştirilerek tekrar geçirilmelidir.
* İnceleme sırası; önce büyük, sonra küçük cisimler şeklinde olmalıdır.
* Bagajın içerisinde kesin fikir edinilemeyen durumlarda bagaj, sahibine açtırılarak kontrol edilmelidir.
* Cihaz çalışırken cihaz tüneline el sokulmamalı, taşıyıcı banda oturulmamalı, tünelin önünde ve arkasında bulunulmamalıdır. Ayrıca cihazın üzerine yiyecek-içecek maddeler bırakılmamalıdır.
Canlılar hiçbir şekilde X-ray cihazıyla kontrol edilmemelidir.
X-ray cihazı ile çalışan personelin maruz kalacağı radyasyonun belirlenen sınırları aşmaması için kullanılan X-ray cihazına uygun dozimetre kullanımı sağlanmalıdır.
Dozimetre (Doz ölçer) : X-ray cihazı kullanan personelin maruz kaldığı X ışını dozunu ölçmek için kullanılan filmli karta denir.
X-ray cihazları; organik ve organik olmayan maddeleri ekrana farklı renklerde yansıtır.
Metal maddeler koyu mavi,
Organik maddeler sütlü kahverengi veya turuncu,
Az yoğun maddeler ise yeşil renkte ekrana yansımaktadır.
Kapalı Devre Televizyon Sisteminin (CCTV) Elemanları :
Kamera : İstenilen bir bölgenin görüntüsünün video sinyaline çevrilerek monitöre aktarılmasını sağlar.
Monitör : Ekipmanlardan gelen video sinyalinin ekran üzerinde görülmesini sağlar.
Switcher (Seçici) : Kameralardan gelen görüntülerin ayarlanan süre kadar atlamalı olarak görüntülenmesini sağlar.
Quad (Bölücü) : Aynı ekranda dört kamerayı seyretmeye imkan sağlar.
Video Kayıt Cihazı : Güvenlik sistemlerinde tercih sebebi olan video kayıt cihazı 3 saatten 960 saate kadar aralıklı kayıt yapabilir.
Multiplexer (Çoklayıcı) : Aynı anda 8 yada 16 kameranın görüntüsünü tek bir ekrandan izleme olanağı sağlar.
Video Motion : Sürekli hareketin izlenmesi gereken yerlerde bu sistem kullanılır.
Lensler : Merceklerin temel işlevi bir alandan yansıyan ışığı toplamak ve kameranın görüntüleyici ünitesinde net, berrak bir görüntü odaklamaktır.
Pan-Tilt : Sabit kameraya hareket vermek için kullanılır. Kameranın istenilen hareketi sağlaması için (sağa-sola, yukarı-aşağı) uzaktan kumanda edilebilen motorlu parçadır. 5 derece-saniye hızında dönebilir, dönüş açısı ayarlanabilir.
Housing : İç ve dış mekanlarda görünüm açısından toza, dumana, suya veya insanların müdahalelerinden korumak için kameraların konduğu muhafazalara denir.
TANIMLAR
Biyometrik Cihazlar ; El yazısı, iris ve retina şekli, damar yapısı, el geometrisi, ses karakteristiği gibi özelliklerinin sisteme kaydedilmesi yoluyla giriş-çıkış yetkilendirilmesin ve kontrolü yapılmasını sağlar.
Personel Devam Kontrol Sistemi (PDKS) : Kartlı geçiş sistemine ilave bir programla kurum çalışanlarının giriş-çıkış zamanlarının kayıt ve kontrol altına alınmasını sağlayan sistemdir.
Turnike Geçiş Sistemleri : Sadece izin verilen kişinin geçişini sağlayan ve diğer güvenlik sistemlerine bağlanıp uyumlu çalıştırılabilen geçiş sistemleridir. Tam boy, yarım boy ve hızlı geçiş üniteleri olan çeşitleri vardır.
İLETİŞİM ÇEŞİTLERİ
Kişi içi iletişim Kişiler arası iletişim Örgüt içi iletişim Kitle iletişimi
KİTLE İLETİŞİMİNİN DÖRT TEMEL İŞLEVİ
Haber işlevi,
Yönetime katılma işlevi,
Öğretici olma işlevi,
Eğlendirme işlevidir.
KİTLE İLETİŞİMİNİN ORTAYA ÇIKARDIĞI BAZI SORUNLAR
İletişim kaynaklarının etkisinde kalma, Propaganda etkisi, Topluma yabancılaşma
EMPATİ : Bir insanın kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecine empati denir. Bir kişinin karşısındaki kişi ile empati kurabilmesi için onun rolüne, onun kişisel alanına girmesi, olaylara onun bakış açısıyla bakması gerekir.
MOTİVASYON : İnsanları etki altına almak, teşvik etmek ve belirli bir amacı gerçekleştirmeleri için harekete geçirmektir.
İLETİŞİMİN PÜF NOKTALARI
Mekan Kullanımı : İnsanın, uzak yada yakın durarak etrafında oluşturduğu boş mekanlar yoluyla da başka insanlara birtakım mesajlar iletmesidir.
STRESİN (PSİKOLOJİK – DAVRANIŞSAL – BEDENSEL) BELİRTİLERİ
İLETİŞİMİN DÖRT TEMEL AMACI
İLETİŞİM SÜRECİNİN ÖGELERİ
PROBLEM ÇÖZÜMÜNDE KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER
İşleve takılma, Zihinsel kurgu, Zeka, Deneyim, Güdülenme
İLETİŞİMİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER
Korkular, Ön kabuller, Duyarsızlık, İsim takmak, alay etmek, Kararsızlık, Alınganlık, Ben merkezcilik,
Kutuplaştırma, Değiştirme gayreti, Aşırı fedakarlık, Keşkecilik
1. Toplu kuvvet olarak müdahale edilen olaylarda zor kullanmanın derecesini “müdahale eden kuvvetin amiri” belirler.
2. Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunda özel güvenlik görevlisinin el koyma işlemi ve zapt etme yetkisi “emanete alma” olarak tanımlanmıştır
3. Özel güvenlik görevlisi görev alanında işlenmiş ve işlenmekte olan suçları “genel kolluğa” bildirmeye zorunludur.
4. Anayasa madde 17/3’te; “kimseye işkence ve eziyet yapılamaz, kimse insan haysiyeti ile bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz” diyerek “kişi dokunulmazlığını” güvence altına almıştır.
5. Adli aramaya karar verme yetkisi “hakimindir”.
6. Göreve başlayan özel güvenlik görevlileri “15 gün içinde valiliğe“ bildirilir.
7. Özel güvenlik görevlileri yetkilerini “görev alanında, görev süresince, suçüstü halinde, kimlik kartı yakaya takılı olduğunda” kullanabilirler.
8. Özel güvenlik şirketinde çalışan bir ÖGG, kendisine verilen disiplin cezasına karşı “iş mahkemesine” başvurabilir.
9. 5188 Sayılı Kanun ile “2495 Sayılı Kanun” yürürlükten kaldırılmıştır.
10. Suçun unsurları “maddi- manevi-kanunilik”tir.
11. Temel hak ve hürriyetler ; “ancak kanunla sınırlandırılabilir”.
12. Özel güvenlik görevlileri görev alanları içerisinde suçla karşılaştıklarında; “suça el koyar, suçun devamını engeller, sanığı yakalar, olay yeri ve delilleri korur”lar.
13. Genel kolluk dışında kalan ve özel yasalarına göre kurulup belirli görev ve yetkilerle donatılan kolluk birimine “özel kolluk” denir.
14. Bir mal üzerindeki zilyede ait tasarruf yetkisinin kamu gücü kullanılarak kaldırılmasına “el koyma” denir.
15. Özel güvenlik komisyonunda kararlar “oy çokluğu” ile alınır.
16. Özel güvenlik hizmeti, niteliği bakımından uzun namlulu silah bulundurmayı ve taşımayı gerektiriyorsa valiliklerce “Genelkurmay Başkanlığının” görüşünün alınması gerekir.
17. Toplantı, konser gibi etkinliklerle para ve değerli eşya nakli gibi geçici ve acil hallerde özel güvenlik izni “Vali” tarafından verilir.
18. Görev alanında muhafaza edilen ateşli silahlar, “devir teslim ve rapor defterine” imza karşılığı devir teslim edilir.
19. Özel güvenlik görevlilerinin hangi koruma ve güvenlik hizmeti için ne miktar ve özellikte ateşli silah bulundurulabileceği “özel güvenlik komisyonu” tarafından belirlenir.
20. Özel güvenlik görevlisi önleyici kolluk hizmetleri bakımından “mülki amire” bağlıdır.
21. Suç işledikten sonra özel güvenlik personelince yakalanan kişi veya emanete alınan eşya “yetkili genel kolluğa” teslim edilir.
22. Genel kolluk kuvvetleri “Polis – Jandarma – Sahil Güvenliktir”
23. Yapılması istenilen hizmetin söz ve yazı ile ifadesine “emir” denir.
24. Havalimanı ve havaalanlarında istihdam edilecek özel güvenlik görevlileri alan dersleri ile birlikte “Uyuşturucu Madde Bilgileri Dersini” almak zorundadırlar.
25. Ülkenin genel asayiş ve güvenliğinden “İçişleri Bakanlığı” sorumludur.
İLK YARDIM : Olay yerinde tıbbi araç- gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.
ACİL TEDAVİ : Doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir.
İLK YARDIMIN ÖNCELİKLİ AMAÇLARI
Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak, çevre güvenliğinin sağlanması,
Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,
Hasta/yaralının durumun kötüleşmesini önlemek,
İyileştirmeyi kolaylaştırmak.
İlk Yardımcı : Tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç ve gereçlerle ilaçsız ilk yardım yapan, eğitim almış kişidir.
İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ
Sakin, kendine güvenli, pratik ve kararlı olmalı,
İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalı,
Önce kendi can güvenliğini korumalı,
Eldeki olanakları değerlendirebilmeli,
Olayı zamanında ve doğru olarak 112’ye haber vermeli,
Çevredeki kişileri organize edebilmelidir.
İLK YARDIMDA A – B – C’NİN ANLAMI
A : Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi (Airway),
B : Solunumun değerlendirilmesi (Bak – Dinle – Hisset) (Breathing) ,
C : Dolaşımın değerlendirilmesi (Şah damarından 5 saniye nabız alınır) (Circulation).
İlk Yardımın Temel Uygulamaları : Koruma, Bildirme, Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir.
Hava Yolu Tıkanıklığı : Hava yolunun, solunumu gerçekleştirmek için gerekli havanın geçişine engel olacak şekilde tıkanmasıdır.
TAM TIKANMA BELİRTİLERİ
Nefes alamaz, Acı çeker, ellerini boynuna götürür, Konuşamaz, Rengi morarır. Bu durumda Heimlich manevrası (karına bası uygulama) yapılır.
KISMİ TIKANMA BELİRTİLERİ
Öksürür, Nefes alabilir, Konuşabilir,
TRİYAJ RENK KODLARININ DERECELERİ VE ANLAMLARI
BİRİNCİ DERECE – KIRMIZI (İvedi-Acil) : Yaşamını yada uzvunu kurtarmak için acil müdahaleye ihtiyacı var
İKİNCİ DERECE – SARI (Geciktirilebilir) : Hastanın acil bakıma ihtiyacı var ama hayati tehlike yok
ÜÇÜNCÜ DERECE – YEŞİL (Bekleyebilir) : Kişilerin yaralanmaları çok hafif, kendileri gidebilirler
DÖRDÜNCÜ DERECE – SİYAH (ÖLMÜŞ VEYA KAYIP VAKA) : Hastalar yapılacak her türlü müdahaleye rağmen hayatını kaybedecek ya da yaşamsal bulguları alınamıyordur (ÖLÜDÜR)
HATIRLATMA
* Başa alınan darbe sonucu kulak veya burundan kan geliyorsa kazazedenin kan akan bölgesi, altta kalacak şekilde yan yatırılır ve kanama engellenmez
* Suni solunum ; solunumu durmuş olan kimseye dışarıdan hava takviye etmektir
* Çok sayıda yaralının olduğu kaza ve felaketlerde en son ; hayatını kaybetmiş olanlar taşınır.
* Şok pozisyonunda ; hasta yere sırt üstü yatırılır, ayakları 20-30 derece kaldırılır, üstü örtülerek sıcak tutulur.
* Küçük dolaşım; kanın kalpten akciğerlere ulaşmasıdır.
* Nabız; Kalbin her kasılmasında, atardamarlar içine atılan kanın atardamarları genişletip boşaltması sonucu duyulan ritmik vuruşlara denir.
* Burun kanamasında; kişi oturur pozisyona getirilerek başı öne eğilir, burun kanatları sıkıştırılır
* Kanamayı geçici ve doğru durdurma yöntemi; kanayan bölgeye temiz bir bez ile basınç uygulanmalıdır.
* Sara (epilepsi) krizi geçiren kişinin; kendine zarar vermesi engellenir, kriz kendi sürecini tamamlamaya bırakılır.
ARANMASI,ÖZEL HÜKME BAĞLI KİŞİLER
Cumhurbaşkanı,Milletvekilleri,,Diplomatik dokunulmazlığı bulunanlar,Hakim ve savcılar,Avukat büroları ,Noterler
SİLAH İLE GİRİLEMEYECEK YERLER
Aşağıda belirtilen yerlere hiçbir suretle ateşli silahla girilemez.
Duruşmalara, mahkeme salonlarına,hastanelerin psikiyatri bölümleri akıl hastanelerine, ceza ve tutukevleri ile her türlü ıslah ve infaz kurumlarına, öğrencilerin toplu olarak oturdukları yurtlara, siyasi partilerin açık hava ve kapalı yer toplantılarına, izinli yada izinsiz toplantı ve gösteri yürüyüşlerine, sendikalara derneklere ve bunların toplantı ve kongrelerine, her türlü spor karşılaşmaları ve yarışmalara, kanuna uygun ve kanuna aykırı olarak grev yapmakta olan işyerlerine Tbmm ana binaları ile Meclis Başkanlığınca belirlenen yerlere girilemez.
DEVRİYE : Görev alanı içinde genel emniyeti ve caydırıcılığı sağlamak, suç işlenmesini önlemek, olay olduktan sonra işlenen suçları ve faillerini takip etmek, işlenmiş suçlarda şüphelileri yakalamak, delilleri korumak ve kolluk kuvvetlerine teslim etmek, yardıma ihtiyacı olanlara yardım etmek üzere sorumluluk bölgesinde belirlenen bir güzergâhta yaya veya araçlı gezerek yapılan, üniformalı ve tam teçhizatlı, iki özel güvenlik elemanından oluşan bir güvenlik hizmetidir.
DEVRİYE ÇEŞİTLERİ
Yaya devriye, Araçlı devriye,Kombine devriye
DEVRİYE YÖNTEMLERİ
Olağan devriye, Dairesel devriye,Geri dönüşlü devriye, Planlı devriye
Düdük İşaretleri
KELEPÇE
Kendisine zarar vermesini önlemek için el ve bileklerini bağlamaya yarayan her türlü araç, kelepçedir.ü
Etkisiz hale getirmek ve kontrol altında tutmak amacıyla güvenlik görevlileri tarafından kullanılan bir zor kullanma aletidir. Henüz 18 yaşını doldurmamış çocuklara kelepçe takılmasına izin verilmez.
MALZEME TÜRÜNE GÖRE KELEPÇELER
Plastik kelepçeler, Metal kelepçeler
UYGULAMA TÜRÜNE GÖRE KELEPÇELER
Masonet kelepçe, Parmak kelepçe,Plastik kelepçe, Zincir kelepçe,Sevk zinciri
NOT ALMA : Görme, koklama, dokunma, duyma ve tatma duyu organlarıyla hafızada algılanan bilgilerin yazılı olarak kayıtlara geçirilmesine denir.
RAPOR : Rapor herhangi bir iş veya olay sonucu yapılanların, elde edilen bilgi-belge, duyum ve düşüncelerin belirli bir düzen dahilinde yazılı olarak bildirilmesidir
TUTANAK : Tutanaklar, usulüne uygun olarak yer, tarih ve saat belirtmek suretiyle ilgili şahısların tanıklığı ve yeterli maddi delillerle desteklenmek suretiyle düzenlendiği taktirde, aksi ispat edilinceye kadar geçerli hukuki, yazılı belgelerdir.
TUTANAĞIN BÖLÜMLERİ
Başlık—– Giriş—— Gelişme——- Sonuç——– Tarih ve saat——- İmza
TUTANAK ÇEŞİTLERİ
a)Olay tespit tutanağı b) Yakalama tutanağı c) Arama tutanağı d) Emanete alma tutanağı
e) Teslim-tesellüm tutanağı f) Yangın tutanağı g) Salıverme tutanağı h) Tebliğ-tebellüğ tutanağı
ı) Buluntu eşya tutanağı i) İhbar tutanağı
İLK EKİBİN GÖREVLERİ VE OLAY YERİNİN ÖNEMİ
TEMEL KAVRAMLAR
İLK EKİP VE GÖREVLERİ
CMK’nın 90. maddesine göre; işlenmekte olan bir suçun, yani suçüstünün (meşhut suçun) söz konusu olduğu hallerde, vatandaşların da geçici olarak müdahale edebilme ve suçluyu yakalama yetkileri vardır. Bu durumda ilk ekip; olay yerine ilk ulaşan ve olaya ilk müdahale eden, genel kolluğa dahil; karakol, terör, çevik kuvvet, asayiş ve trafik ekibi gibi tüm birimlerden olabileceği gibi, olayın meydana geldiği yerde görev yapan özel güvenlik personeli de olabilir. İlk ekibin olay yerinde alacağı koruma tedbirleri, soruşturmanın sağlıklı yürütülebilmesi açısından son derece önemlidir.
* Olay yerine ulaşıldığında, olay devam ediyorsa müdahale edilir ve kontrol altına alınır.
* Olay yerinde bulunanların can güvenliği sağlanır, yaralı varsa ambulans istenir.
* Olay yeri “Olay Yeri Girilmez” yazılı güvenlik şeridi ile koruma altına alınır.
* Olay yerine girilmez, girilmesi gerekirse giriş-çıkışlarda aynı hat kullanılır.
* Delillerin hava şartları nedeniyle bozulmaması için tedbir alınır.
* Genel kolluk kuvvetlerine teslim edene kadar, maddi suç delillerinin korunması olay yeri güvenliğinin en önemli aşamasıdır.
* Olay yerine toplanan meraklı kalabalık varsa uzaklaştırılır.
* Olay yerindeki hiçbir eşyaya, çıplak elle dokunulmaz, dokunulması zorunlu ise eldiven ve şapka takılır.
* Şüpheli ile mağdurun, aynı mekanda bulunmaları ve birbirleriyle konuşmaları engellenir.
* Olay yerinde tabanca, kovan, mermi çekirdeği, fişek veya olayda kullanıldığı düşünülen eşyalar varsa yerleri değiştirilmez. Basın mensuplarına ve meraklı kalabalığa olayla ilgili bilgi verilmez.
* Olay yerinde tanınmayan herhangi bir madde veya şüpheli bir paket ile karşılaşıldığında, kesinlikle el sürülmemeli, madde veya paketin yeri değiştirilmemelidir.
* Olay yerinin yakın ve geniş çevresinin tam olarak belirlenememesi,
* Olay yerine giren kişiler ve davranışlarının kayıt altına alınamaması,
* Olay yerinde her şeyin delil olabileceğinin göz ardı edilmesi,
* Olay yerine girildiği halde bunun ilgili ekiplere bildirilmemesi,
* Olay ile ilgili gözlem altına alınan şüpheliler hakkında inceleme ekibine bilgi verilmemesi,
* Tanık ve sanıkların birbirleri ve çevre ile temaslarının önlenmemesi,
* Olay yerinden sevk edilen yaralıların sevk edildikleri hastaneler ve sağlık durumları hakkında bilgi verilmemesi,
ŞÜPHELİ ŞAHIS, PAKET VE POŞETLERDE ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER
* Kolluk görevlerine haber verilerek, paketin bulunduğu yerdeki insanların paniğe yol açmadan tahliyesi sağlanmalıdır.
* Şüpheli paket yola yakın bulunuyorsa, yol; araç ve yaya trafiğine kapatılmalı en az 100 metrelik emniyet hattı oluşturulmalıdır.
* Şüpheli pakete dokunulmamalı, hareket ettirilmemeli, etrafında; ses, ısı ve titreşime engel olunmalı, haberleşme cihazları kullanılmamalıdır.
* Paketi ilk görenler tespit edilerek, ifadelerinin alınması için olay yerinden ayrılmamaları sağlanmalıdır.
* Bomba imha uzmanı gelinceye kadar etraftan bilgi toplanmalı, kolluk kuvvetinin direktiflerine göre hareket edilmelidir.
* Herhangi bir patlama olayından sonra, olay yerine ilk ulaşan ÖGG tarafından kolluk kuvvetleri aranarak; olay yerinin adresi, yaralı sayısı, ihtiyaç varsa ambulans ve itfaiye aracı miktarı bildirilmelidir.
* Olay yerinde bulunan insanların can güvenliği sağlanmalı, ikinci patlayıcı madde bulunma ihtimaline karşı gerekli önlemler alınmalıdır.
* Olaya tanıklık edebilecek kişiler tespit edilmeli, olay yerine yetkisiz kişilerin girmesine ve delillerin kaybolmasına engel olunmalıdır.
* Başka patlayıcıların da bulunma ihtimali göz önüne alınarak hareket edilir.